Η νομισματοκοπία της Μεσσήνης

Η νομισματοκοπία ξεκινάει λίγο μετά την ίδρυση το 369 π.X. της αυτόνομης Μεσσήνης, το πολιτικό και οικονομικό κέντρο της Μεσσηνίας που κράτησε και στα κατοπινά χρόνια τον πρώτο ρόλο στη νομισματική παραγωγή. Ήταν η μόνη πόλη της περιοχής, που εξέδωσε σημαντικό, αναλογικά, αριθμό νομισματικών σειρών από τον 4ο αι. π.X. ως και τις αρχές του 3ου μ.X. αι. με σύντομες περιόδους αδράνειας. Ενδιαφέροντες σταθμοί στη διάρκεια του 3ου αι. και στις αρχές του 2ου αιώνα αποτελούν τα σπάνια τετράδραχμα της Μεσσήνης με τις εικονογραφικά όμοιες παραστάσεις στις όψεις, καθώς και τα καλά χρονολογημένα τετράδραχμα που έκοψε η πόλη (με Ηρακλή και Δία αετοφόρο) στον τύπο και στο όνομα εκείνων του Μ. Αλεξάνδρου γύρω στο 190 π.X. Η χρονιά 191 π.X. είναι οριακή για την Μεσσήνη μια και υποχρεώνεται να προσχωρήσει στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Ίσως τότε ή λίγο νωρίτερα αρχίζει τις εκδόσεις μεγάλων χάλκινων υποδιαιρέσεων με τη Δήμητρα και το Δία πάντα στις όψεις, αλλά τώρα και με τα ονόματα των υπευθύνων του νομισματοκοπείου στην πίσω όψη, δίπλα στο μονόγραμμα της πόλης. Παράλληλα, στο πρώτο μισό του 2ου π.X. αιώνα και στα πλαίσια των υποχρεώσεών της ως μέλους της συμπολιτείας, η Μεσσήνη κόβει ασημένια τριώβολα με τους κοινούς συμμαχικούς εικονογραφικούς τύπους (Δίας - Αχαϊκό μονόγραμμα σε στεφάνι), προσθέτοντας μόνο το μονόγραμμα ή και τα σύμβολα της πόλης ως διακριτικό.

Στα χρόνια που ο Αύγουστος έβαζε τις βάσεις της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (27 π.X. και εξής) η πόλη της Μεσσήνης φαίνεται πως μπόρεσε να εκδώσει μόνο μία καινούργια σειρά χάλκινων νομισμάτων, και μάλιστα με παραστάσεις όχι τυπικά μεσσηνιακές: κεφάλι Ηρακλή και ρόπαλο.  Στα μεταχριστιανικά χρόνια εκδίδει και ορισμένες νέες σειρές με το κεφάλι της Τύχης της Μεσσήνης με πυργοστεφές διάδημα σταθερά στον εμπροσθότυπο και τον Δία Ιθωμάτα στον οπισθότυπο και για πρώτη φορά και τον Ασκληπιό. Παρατηρείται εμμονή στο παλαιό και λαμπρό παρελθόν, αν και η ρωμαϊκή εξουσία δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης.